Das Wohltemperierte Klavier

Tussen opera en roman

Voor zijn cyclus Das Wohltemperierte Klavier ging Johann Sebastian Bach (1685-1750) encyclopedisch te werk. Voor iedere toonaard (het zijn er twaalf, overeenkomstig de twaalf tonen van de chromatische toonladder) componeerde hij telkens een preludium en een fuga, telkens in de twee voornaamste modi die toen gebruikt werden: majeur en mineur. Dat maakt dus 12 x 2 x 2 = 48. En omdat er ook twee boeken zijn komen we uit op 96 korte werken.

Elk van die 96 werken heeft een profiel, een eigen karakter, een eigen dynamiek en een eigen tijdsverloop. Aangezien ze allemaal ook tonaal gecomponeerd zijn bezitten ze eveneens elk hun eigen ‘figuratie’. Alain Franco: ‘Ik beschouw ze als evenveel ‘novellen’ die ik door middel van montageprincipes met elkaar verbind om zo uit te komen op een vorm die ergens tussen opera en roman zweeft. Daarmee probeer ik een gegeven vorm in te lassen in een speculatieve vorm. Dat is voor mij de definitie van Geschiedenis, namelijk een verstrengeling van beslissingen: de beslissing van een auteur of componist en de beslissing van een uitvoerder. Auteur en uitvoerder dragen elk een deel van de Geschiedenis. Een auteur is de uitvoerder van een tijdperk en een uitvoerder is de auteur van een performance. Een vorm is nooit als geheel gegeven maar ontstaat en bestaat enkel als overdracht.’

• Alain Franco is pianist en dirigent. Als muziekdramaturg werkte hij samen met o.a. Anne Teresa De Keersmaeker en Meg Stuart.