Le comeback de Jean-Baptiste

Het dubbelleven van een zingend wonderkind

Le Comeback de Jean-Baptiste,  de nieuwe voorstelling van Wayn Traub, is een ‘spin-off’ van zijn Wayn Wash-trilogie. De eerste twee delen van die trilogie, Maria Dolores (2002) en Jean-Baptiste (2004), waren reeds eerder in het Kaaitheater te zien. Na de wereldpremière in het Parijse Théâtre de la Ville op 10 maart jongstleden, beleeft Le Comeback de Jean-Baptiste zijn eerste voorstellingen in ons land op het KlaraFestival van Vlaanderen. De voorstelling speelt in het Frans en het Engels; er zijn Nederlandse en Franse boventitels.

Eind jaren 90 publiceerde de Vlaamse allround theatermaker Wayn Traub zijn Manifest van het Dierlijk Theater. Dat is sindsdien zijn leidraad bij de creatie van zijn veelgelaagde, multidisciplinaire voorstellingen. Het theater, zo schreef hij, is metamorfose, is bevrijding, is het offeren van zichzelf, is het sterven om opnieuw vanuit het niets te kunnen beginnen. Hij beschouwt zijn werk als theatermaker als een missie, een roeping. Het universum dat hij via film, muziek, opera, dans, theater op de scène creëert, is dan ook duidelijk religieus geïnspireerd. Het middeleeuwse mysteriespel, het christelijke ritueel, het bijbelse verhaal vormen in zijn wereld een basisstructuur waarop zich nog vele andere culturele elementen enten, zoals een gotische iconografie, een barokke juxtapositie en een van kitsch doordrenkte setting. Traub is een meester in het door elkaar weven van die verschillende invloeden én van meerdere narratieve draden tot een labyrintische voorstelling waarbinnen hij muziek, dans, film, zang enz. in evenwicht tracht te houden. Zijn voorstellingen gaan steeds over het mystieke huwelijk tussen liefde en dood, over de zoektocht naar de waarheid, naar de overgave en naar het totaalspektakel zoals Wagner zich dat wellicht gedroomd heeft.

Le Comeback de Jean-Baptiste is – wellicht meer dan de delen van de trilogie die we al konden zien – schatplichtig aan een sacrale sfeer: het decor verbeeldt eerder een kerk dan een concertpodium waarop de mysterieuze zanger Jean-Baptiste zijn comeback viert. Het voortoneel wordt ingenomen door de acteurs en de zanger, die omringd wordt door vier scratchers (links) en de Beethoven Academie (rechts). Hier voltrekt zich een dubbelzinnig spektakel. Dubbelzinnig omdat de ‘handeling’ enerzijds een ritueel illustreert en anderzijds verwijst naar de codes die aan een concertgebeuren ten grondslag liggen.
  
Aan dit lyrische drama wordt gestalte gegeven door Wayn Traub zelf als Jean-Baptiste, door zangeres Simonne Moesen als manager van Jean-Baptiste, en door de acteur Paul Bandey in de rol van de monnik die Jean-Baptiste heeft opgevoed.

Het vierde belangrijke personage is de dirigent, Hervé Niquet: hem wacht de taak een fusie te realiseren in de muziek van de twintig instrumentisten enerzijds en de vier scratchers anderzijds. De muziek is een gezamenlijke creatie van componist Wim De Wilde en van het scratchersviertal Birdy Nam Nam. Wim De Wilde componeerde eerder al voor verschillende producties van Wayn Traub; hij schreef ook onder andere de muziek voor de film Manneken Pis en voor de tv-serie Terug naar Oosterdonk. Het collectief Birdy Nam Nam koppelt behendigheid aan muzikaliteit en verwerkt in zijn composities invloeden van hiphop, electro, jazz en rock.

De instrumentele muziek van Le Comeback de Jean-Baptiste gaat terug op de traditie van de Franse chansonniers van de jaren vijftig: men hoort invloeden van Jacques Brel, Edith Piaf en Leo Ferré, maar ook van de achttiende-eeuwse castraatzanger Farinelli.

In zijn voorstelling en in het verhaal van Jean-Baptiste wil Wayn Traub – zo schrijft hij zelf – het werk van zeer diverse figuren met elkaar verbinden: Antonin Artaud met Jacques Brel, Joseph Beuys met Bono, Peter Brook met Serge Gainsbourg, Maria Magdalena met Edith Piaf en de madonna met Madonna.