De avondcoördinator ON TOUR - Episode 3. Liebestod
Een podcast over Kaaitheater on Tour door Margot Timmermans, onze avondcoördinator.
Een podcast over een reizend theater, over een theater op verplaatsing.
Onze avondcoördinator plooit dat theater op en plaats het in onze bakfiets.
De theaters trekken haar naar plekken, wijken, kruispunten en pleinen waar ze nooit eerder in personage van avondcoördinator kwam.
Reis mee door de stad.
Episode 3. Liebestod
Deze derde aflevering voert Margot van een begrafenis naar Angélica Liddell's voorstelling Histoires de Théâtre III: Liebestod.
Transcriptie eposide 3. Liebestod
Vanavond fiets ik met de bakfiets naar Theatre National waar Angélica Liddell ‘Liebestod’ speelt. Bij het horen van Liebestod gaat mijn hoofd meteen naar Wagner en het bekende verhaal van Tristan und Isolde. Het verhaal over de onmogelijke liefde en het oneindige van het verlangen. In de intro lees ik dat Lidell zich de vraag stelt of we sterven uit liefde of we toch ergens in onszelf ook een liefde koesteren voor de dood.
Het is tien uur s’ochtends en ik sta in de kou te wachten om het uitvaartcentrum binnen te wandelen. Er raast een drukke straat langs mijn linkerkant. Ik beweeg me in een gecureerde voorzichtigheid naar binnen en neem zo stil mogelijk plaats. Blijkbaar heb ik geleerd dat rouw enkel stilte verdraagt. Ik ken hier amper iemand. Ik ben hier niet om afscheid te nemen van een familielid, geliefde of vriendschap. Ik heb de persoon op de foto naast de urn nooit gekend. Ik ben hier als getuige, als steun voor vrienden. Ik kijk rond en bedenk me dat enkel op dagen als deze, mensen zo zacht bewegen. Alsof elke beweging een donderslag als geluid zou teweegbrengen.
De vrienden waarvoor ik hier zit, huilen de hele ceremonie lang. Ze lachen af en toe, houden de hand van de persoon naast hen vast. Duiken soms met de neuzen in de schouderkom van hun geliefde. In de tekst zitten geuren, geluiden, momenten verborgen die ik niet ken. Ik was geen getuige van het leven van de persoon op de foto, ik was geen getuige van haar dood, enkel van haar afscheid. Vandaag lijk ik getuige van het effect van de dood op het leven.
En nog voor ik de voorstelling van Angelica Liddell zie, zou ik haar willen zeggen dat er niet zoiets bestaat als liefde voor de dood. Dat alles hier, de tranen, het afscheid die uitspraak in drukletters tegenspreekt. Dat mensen elkaar van nature in de hand willen knijpen en zouden willen bewaren in een luchtdichte bokaal.
Op weg terug, spring ik de bakfiets op. Ik trek richting het theater. Théâtre National deze keer. Ik fiets, tegen een snel tempo, want ik verloor in alle verstilling de tijd uit het oog. Vanop de fiets zie ik hoe in de stad niets heeft stilgestaan, geen marktkramer is gestopt zijn groenten te verkopen, geen café schonk minder drank en bij de nachtwinkel zingt nog steeds dezelfde man. Alles gaat door en het voelt voor eens onrechtvaardig.
In de voorstelling spreekt Angelica Liddell over de dood. De liebestod, de liefde voor de dood of de liefde die overspoelt en alsnog dood. Ze spreekt over het zelfdestructieve van de mens, het eenzame. Alles speelt zich af in de arena van het stierenvechten dat ze vergelijkt met de arena van het theater. ‘Het enige wat je moet willen doen als stierenvechter, is willen sterven’. ‘theater maken is de dood in de ogen kijken’. Mensen getuige maken van haar existentiële vraagstukken, de angst in de ogen kijken, mensen getuige laten zijn van de dood. In archaïsche taal roept ze dat ze wil sterven omdat ze wil leven en daarom leeft ze als een dode.
Ze raast door en door en staat inmiddels oog in oog met een levensgrote opgezette stier. Het beeld is adembenemend, maar ze is genadeloos. ‘Het enige wat ons bevrijdt van de dood, is de dood te wensen’, scandeert ze. En het publiek wordt de laatste luchttoevoer afgesneden. Ze ziet het stierenvechten en het theater als de drang te vechten met de dood, de drang het donkere uit te spreken, als een beest naar buiten te laten.
Het voelt gek om deze voorstelling te zien na vanochtend nog een laatste groet te brengen. Het verstilde van de begraafplek tegenover de furore en kracht van Angélica. Het ingehouden bewegen bij het uitvaartcentrum en de bruuske bewegingen op scène. De klamme handen en het snel kloppende hart. Aan afscheid of dood valt geen vorm te geven.
ik laad de bakfiets vol, en laat mijn moe hart uit. Op de fiets bedenk ik mij dat het ritueel van de getuige misschien ook het ritueel van het theater is? Kijk, luister, wees aanwezig, laten we samen deze tocht beleven.
