WE HEAR YOU(TH)

In het bekende boek Lord of The Flies van William Golding uit 1954, volg je een bende tienerjongens op een paradijselijk eiland. Het verhaal beschrijft de langzame teloorgang van de groep, die afglijdt van beschaving naar wreedheid, marteling en moord. Volgens Wikipedia functioneert het verhaal als metafoor voor onze ‘conflicterende impulsen ten opzichte van beschaving en sociale organisatie’. Maar we kunnen evengoed stellen dat het boek werkt als een waarschuwing aan de volwassenen: laat de macht niet aan de kinderen, of we zullen vervallen in een ongeorganiseerde ‘primitieve’ staat, vol chaos en dood.

Het boek had succes, net als de twee filmadaptaties. Waarschijnlijk speelde het comfortabele gevoel dat voortvloeit uit de herwaardering van een reeds bestaande orde daarin mee: volwassenen beslissen voor kinderen en dat gebeurt voor hun bestwil. Maar het succes kan ook voortkomen uit een oude fascinatie: een ontwaken van oeroude angsten voor en aantrekkingskracht tot een andere mogelijke wereld, door kinderen gerecreëerd, en bevrijd van volwassen autoriteit. Een gemeenschap die beantwoordt aan andere wetten. Fascinerend, want fundamenteel verschillend. Onbekend, en dus potentieel gevaarlijk.

Bijna 65 jaar na de publicatie van het boek zou je kunnen zeggen dat de fascinatie voor de potentiële macht van kinderen nog steeds leeft, én ook de angst die daarbij komt kijken. Scholen en familiemodellen zijn langzaam geëvolueerd: kinderen hebben nu meer autonomie in hun ontwikkeling en hebben in het algemeen meer in de pap te brokken dan vroeger. Maar hebben ze ook echt een zeg in hoe we samenleven? Wordt hun stem gehoord door diegenen met wie zij de wereld delen?

In het spoor van Greta Thunberg stapte een hele generatie uit het schoolsysteem en lieten hun stem horen voor een betere toekomst. Miljoenen jongeren trokken de straat op om op te komen voor het klimaat. Toch had hun actie geen echte politieke impact. Waarom? Zien we kinderen, ondanks hun veranderde positie in onze maatschappij, nog steeds als incapabel om ernstige voorstellen te doen, te organiseren en beslissen? Of is het omdat we nog altijd geloven dat een wereld geleid door kinderen ons snel naar wreedheid en chaos zou leiden, zoals in Lord of the Flies?

In een artikel van Rutger Bregman dat in mei 2020 in The Guardian verscheen, lezen we over een groep jongens die in de jaren 60 écht op een eiland in de Stille Oceaan strandde. Maar wat de volwassenen 15 maanden later aantroffen, had niets te maken met de perverse fantasie die Golding in zijn boek beschreef. Er was geen spoor van foltering, integendeel: ‘de jongens hadden een kleine commune opgericht met een moestuin, uitgeholde boomstammen om regenwater op te vangen, (...) en een permanent vuur, allemaal zelf gemaakt, met hun eigen handen, een oud lemmet en veel vastberadenheid.’ Ze slaagden er zelfs in om succesvol een gebroken been te doen helen, en dat in het midden van de jungle.

Als de wereld van vandaag inderdaad zo fundamenteel disfunctioneel is als we vermoeden, is het dan niet dringend tijd om het narratief aan te passen? In het verhaal dat we allemaal zouden moeten kennen – het echte, niet dat bedacht door een schrijver ergens in de jaren 50 – bouwen kinderen geen nachtmerrie-achtige gemeenschap. Ze creëren  een wereld gebaseerd op samenwerking en zorg. 

In het kader van een langetermijn-engagement rond de vraag ‘How to Be Many?’ stelt Kaaitheater een aantal programmalijnen voor. In We Hear You(th) nemen kinderen het woord en gidsen ze volwassenen door hun wereld, en naar de toekomst. Het zijn projecten die je laten luisteren naar de stem van jongeren, je uitnodigen je angsten te bedwingen en je over te geven aan de wijsheid van de jeugd.

Met dit najaar projecten van:

Einat Tuchman - Extended Market
Ant Hampton - Two Adults and a Child
Francesca Grilli - Sparks 2021
Anna Rispoli - Close Encounters
Lara Staal/NTGent - Dissident 
Kyoko Scholiers - BOY
Katrien Oosterlinck - Tactile Talk