Manifesto transpofágico

Straf, massaopsluiting, censuur, ziekte, AIDS, diaspora, geweld en moord op trans/travesti lichamen: ‘ik ontdekte mezelf niet als travesti, zij schreeuwden me toe’. Carvalho spreekt zacht, traag en in een microfoon, om ‘de cisgender-ogen en -oren te kalmeren’, wanneer die een travesti zien of de term horen, herhaaldelijk en telkens opnieuw uitgelicht. En ze vraagt: ‘wil iemand mij aanraken?’ 

In Manifesto transpofágico nodigt ze het publiek uit om naar haar travesti lichaam te kijken, onophoudelijk, en geeft ze ons een inleiding bij zowel de geschiedenis ervan als de constructie. ‘Mijn lichaam kwam voor mij, zonder dat ik erom vroeg,’ maar ‘in zekere zin werd ik zwanger van mezelf. Ik heb mezelf gebaard.’ De voorstelling bevraagt ook de manier waarop we naar een travesti lichaam kijken. ‘Je herkent het silhouet van een travesti, of we nu bovenop een bus zitten, te voet zijn, fietsen, op een motor zitten of in de auto. Niemand komt dichtbij want we zijn gevaarlijk, maar het is vanaf die eerste milliseconde dat het beeld van ons gevormd is.’ Daarbij, welke van die beelden draagt ieder van nog in zich? 

De voorstelling is verdeeld in twee delen: eerst een presentatie van het trans lichaam, haar achtergronden, trans voorouders, en de constructies rond travesti lichamen. Het tweede deel is een gesprek met het publiek. Carvalho zit mee in de tribune en maakt plaats voor persoonlijke verhalen, en thema’s als cisgender, passing en bewoording. Als actrice die het gesprek uitlokt, keert ze steevast terug naar de vraag ‘of iemand nog een of andere vraag heeft?’  

• Renata Carvalho werkt als sinds 1996 in theater en begon als actrice in 2012 met de solo Inside me lives another waarin ze haar lichaam als onderzoeksvoorwerp nam. Haar verdere artistieke carrière is sindsdien doordrongen van dit uitgangspunt. Carvalho is ook mensenrechten- en LGBTQ+-activist, met een focus op trans personen en travestis.