Plasticization + They Look at Me and That's All They Think

Voyeurisme en clichés

De Zuid-Afrikaanse Nelisiwe Xaba werd geboren in Soweto en studeerde dans in Johannesburg en Londen. Als danseres in de producties van haar landgenote Robyn Orlin reisde ze door Afrika, de VS en Europa. Sinds enkele jaren is ze actief als choreografe en geeft ze les aan een nieuwe generatie van jong Zuid-Afrikaans danstalent. Dit seizoen kunt u haar werk ontdekken in het Kaaitheater: zij presenteert twee korte solo’s tijdens Shuffle en een nieuwe groepschoreografie in maart 2009.

Xaba ziet haar werk als een manier om de (westerse) voyeuristische en clichématige blik op het zwarte zuiden bloot te leggen en het oprukkende kapitalisme en de commerciële druk in haar eigen land te bekritiseren. In Plasticization omkleedt ze zich met stukgesneden plastieken zakken tot ze er bijna in verdwijnt. Plastiek staat symbool voor overconsumptie, maar evenzeer voor steriliteit en hygiëne. Plastiek omhult en beschermt, maar sluit ook af. Hoe creëer je intimiteit doorheen dit onnatuurlijke materiaal? En heeft directe aanraking nog betekenis?

De titel van de solo They Look at Me and That’s All They Think refereert aan het verhaal van Sarah Baartman, die bekend werd onder de naam ‘Hottentot Venus’. Deze Zuid-Afrikaanse vrouw werd in 1810 door een Britse marinearts overgebracht van de Kaap naar Londen en omwille van haar ‘bijzondere’ fysionomie in Engeland en Frankrijk tentoongesteld als een wetenschappelijk curiosum. Toen ze enkele jaren later stierf in Parijs, maakte de befaamde zoöloog Cuvier een plaasteren afgietsel van haar lichaam. Verschillende lichaamsdelen en organen werden decennialang bewaard in formol. Pas in 2002 werden haar resten, op vraag van president Nelson Mandela en onder druk van een sterke campagne van enkele ngo’s, overgebracht naar Zuid-Afrika en plechtig begraven. Het verhaal van Sarah Baartman staat symbool voor de onderdrukking van de Afrikaanse vrouw onder het koloniaal regime en voor de voyeuristische kijk van het westen op de Afrikaanse landen. Nelisiwe Xaba ziet het verhaal als een allegorie van haar eigen artistieke zoektocht, die haar vanuit Soweto de hedendaagse eurocentrische kunstwereld binnenbracht. Ook vandaag nog kijkt een westers publiek anders naar de lichamen van zwarte dansers en danseressen. Xaba legt op een eigenzinnige manier de clichés van ons exotisch voyeurisme bloot.