Magyar Tàncok

De Hongaarse danseres en choreografe Eszter Salamon was de jongste jaren meermaals te gast in het Kaaitheater, met eigen werk en samen met Xavier Le Roy. Tot haar twintigste en terwijl zij een klassieke dansopleiding volgde, beoefende zij traditionele Hongaarse dans, heus familiaal erfgoed. In Magyar Tàncok knoopt zij bij die traditie aan. Zij nodigt haar moeder en een aantal dansers en muzikanten uit en gaat op zoek naar de bronnen van haar werk, meer bepaald de improvisatietechnieken die zij in haar kindertijd leerde.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dansrecensent Pieter T'Jonck (De Morgen, Klara) interviewde Eszter Salamon naar aanleiding van haar bezoek aan het Kaaitheater tijdens East of Brussels:

Hongaarse dansen, versie 2008

De Hongaarse danseres en choreografe Eszter Salamon doorzwom veel watertjes. Van in haar jeugd was ze door de lessen van haar moeder gepokt en gemazeld in Hongaarse volksdans. Ze volgde ook negen jaar klassiek ballet aan de Hongaarse Nationale Academie. Maar in 1991 keerde ze zowel haar land als deze traditionele dansvormen de rug toe om zich (met succes) op hedendaagse experimentele dans te storten. Sinds kort kijkt ze echter achterom naar dat verleden.

Een eerste proeve van een kritische terugblik op haar verleden en haar land was AND THEN, een voorstelling te zien op Kunstenfestivaldesarts in 2007. Ze onderzocht hoeveel Eszter Salamons er waren -dat bleken er 852 te zijn!- en waar ter wereld die allemaal terechtgekomen waren. Dat leverde een intrigerend beeld op van de diversiteit aan geschiedenissen en ervaringen die achter een zelfde naam schuil kunnen gaan. Het schetste meteen echter ook een beeld van de diaspora van de Hongaren nadat het land door twee Wereldoorlogen een groot deel van zijn grondgebied en zijn bevolking kwijtspeelde.

In een recent werk, Magyar Tàncok, nu in de reeks ‘East of Brussels’ in het Kaaitheater te zien, behandelt Salamon, alweer aan de hand van haar eigen wedervaren, de Hongaarse volksdansen. Ze nodigde haar eigen moeder, samen met enkele dansers en muzikanten, uit om mee te werken aan dit project. Haar moeder doceerde aan een lokale kunstopleiding immers haar carrière lang volksdans, en bracht haar kinderen de liefde ervoor bij. Niet dat Eszter Salamon echter terug wil naar de wereld van toen.

"Ik wil geen volksdansavond brengen. Die volksdans bestaat ook niet meer in zijn oorspronkelijke vorm. Wat nu nog opgevoerd wordt is altijd een reconstructie van een ooit levende traditie, en het is dan maar de vraag met welke reden dat gebeurt. Er is natuurlijk het beroemde voorbeeld van de componist Bela Bartok die volksmuziek registreerde en als inspiratie gebruikte. Hij kende nog steeds navolging. Wat je in het Westen ziet daarentegen is haast altijd een vorm van exotisme. In het communistische Hongarije werd volksdans dan weer door het regime ingezet om een nationale identiteit te construeren. Maar ook stedelingen pikten die oorspronkelijk rurale traditie in de jaren '70 en '80 weer op, maar dan vanuit een meer subversief perspectief. Het ging om de feeststemming ervan."

PTJ: "En wat trok jou er in aan?"
ES: "Ik was als kind dol op die dansen. Pas later besefte ik dat bepaalde rolpatronen en ideologische constructies die erachter zaten niet strookten met mijn inzichten. Net als bij ballet trouwens. Daarom keerde ik beiden de rug toe."

PTJ: "Kom je nu op je stappen terug?"
ES: "Nee, ik blijf binnen de 'High Art' opereren. Dit werk is een 'lezing-performance': ik toon hoe het er aan toegaat, maar ik geef daar ook vele bedenkingen bij. Maar ik kan natuurlijk niet ontkennen dat die volksdans een schaduw is die over mijn bestaan als danseres en choreografe hangt. Ik wil het daar over hebben, al gaat het niet zozeer over mijn persoonlijk leven als wel over mijn professionele bestaan in de dans. Dat is een opstap om het over veel meer dan dat enge onderwerp alleen te hebben. Ik denk dat mensen zich op heel veel manieren tot dit stuk kunnen verhouden. Het is geen leerstuk. Je kan gewoon genieten van de muziek en de dans, die ondanks alles heel aantrekkelijk is. Ik analyseer ook de betekenis ervan en ik vertel tenslotte over mijn ervaringen als kind en als volwassene."

------------------------------------------------------------------------------------------------------------