Memorandum: One Alarm, Many Voices

Vorige week vrijdag vielen twintig agenten van de federale politie binnen bij Globe Aroma en namen zeven kunstenaars mee. Twee van hen zitten nu in een gesloten centrum, vier anderen kregen het bevel het grondgebied te verlaten.

Globe Aroma is een open plek in hartje Brussel waar mensen welkom zijn los van afkomst, persoonlijke situatie of statuut. Het is een plaats waar je als nieuwkomer kan schilderen, muziek of theater maken, en waar je in contact komt met lokale kunstenaars. Het is inburgering bij de geur van pannenkoeken, koffie en thee. Doodsimpel maar van onnoemelijk belang voor het kwetsbare sociale weefsel en de leefbaarheid in de grootstad.

Vergelijkbare scenario’s deden zich in 2017 al voor bij ettelijke tientallen sociale, socio-culturele, jeugd-, sport- en welzijnsorganisaties. De acties kaderen in het Kanaalplan van minister Jan Jambon dat dient om terreurdreiging en radicalisering te counteren. Kunstenaars en sportclubs aanvallen om terrorisme tegen te gaan? Begrijpe wie kan.

Steeds meer mensen dwalen vandaag zonder papieren door onze steden. Een niemandsland is ontstaan tussen de burgerrechten van wie over de juiste nationaliteit beschikt, en de universele rechten van de mens. Het is in die grijze zone dat menselijke solidariteit zich steeds meer laat gelden. Mensen en verenigingen treffen er de voorzieningen waarin onze overheid tekortschiet.

Er wordt gezocht naar manieren om die schemerzone ook juridisch een plek te geven, want niemand werkt graag in een wettelijk vacuüm. Een aantal overheden, meestal lokale, zijn hiervan op de hoogte en steunen de vele creatieve oplossingen voor de toenemende precariteit waar niemand nog de ogen voor kan sluiten.

Helaas moet burgerlijke solidariteit steeds meer wijken voor een kille interpretatie van de wet. De creatieve sector, het brede middenveld en een steeds grotere groep burgers zijn het hiermee grondig oneens en nemen hun verantwoordelijkheid op. De civiele samenleving organiseert zich binnen de grijze zone tussen wettelijk en illegaal, met medemenselijkheid als moreel kompas. Wij vragen hiervoor steun in plaats van sancties.

Al wat vandaag vanzelfsprekend lijkt, werd ooit bevochten. Maatschappelijke omwentelingen vragen om politieke onderhandeling en moed, keer op keer. En die moed zullen we opbrengen, want ‘als de meest kwetsbare inwoners van onze steden verworden tot opgejaagd wild, worden wij allemaal deel van een jachtgebied.’ (opiniestuk, De Standaard, 12 februari 2018).