Mailles

Lees hier de korte inhoud van de voorstelling en de credits.

EEN SPIEGEL OM ONSZELF IN ANDEREN TE HERKENNEN

interview met Dorothée Munyaneza, door Agathe Le Taillandier, april 2020. Vertaald door Tim Taveirne

Voor deze voorstelling werk je met vrouwelijke artiesten met zeer uiteenlopende en verschillende achtergronden. Over hen weg je: "Ik ben hen. Ik volg hen." Wat bedoel je hier precies mee?

“Ik heb deze vrouwen in de loop der jaren ontmoet in landen waar ik in verschillende contexten werd uitgenodigd: om mijn voorstellingen te tonen, om workshops te leiden, bij projecten van andere kunstenaars of toen ik nog studeerde. Tijdens deze ontmoetingen herkende ik mezelf in hen. Hun woorden, hun verbintenissen, hun ervaringen resoneren met mij. Daarom zeg ik dat "ik hen ben". Ik ben veelvoudig, ik ben een veelheid. Daaraan voeg ik het idee toe dat "ik hen volg" omdat we op dezelfde weg zijn. Sommigen zijn even oud als ik, sommigen zijn jonger, sommigen zijn ouder. Maar het is een kwestie van tijd, van generatieoverdracht en van omgaan met elkaar.”

De performers met wie je werkt hebben heel diverse artistieke achtergronden. Is Mailles dus een hybride voorstelling?

“Ik hou niet van de term ‘performers’, ik geef de voorkeur aan ‘scheppers’. Zij zijn immers de auteurs van wat zij uitdrukken, wat zij ervaren, wat zij creëren. Het zijn choreografen, dansers, performers, zangers, dichters, acteurs. Vanaf de eerste keer dat ik hen ontmoette, werd ik getroffen door hun artistieke talent, hun politieke engagement en hun onwrikbare schoonheid en vrouwelijkheid. Mailles is voor mij een viering van deze vrouwen en hun unieke verhalen die nauw verbonden zijn met de geschiedenis van onze wereld. Mailles is een kruispunt. Aangezien al mijn medewerkers in vier hoeken van de wereld wonen, bereikten we elkaar over de zeeën heen via intercontinentale e-mails, brieven en Whatsapp-berichten: zo werkten we vóór de repetities. Ik deelde met hen vaak muziek, beelden die mij inspireerden of die mij aan het denken zetten, uittreksels van teksten om verbonden en bewoond te blijven door wat er in onze wereld gebeurde.”

Waarom heb je de titel 'Mailles' gekozen? En kan je ons vertellen waar deze voorstelling over gaat?

“Mailles is een poging om terug bijeen te brengen wat versnipperd is. Deze vrouwen zijn Afrikaans of Afro-afkomstig en wonen op verschillende continenten. Via hun stemmen en hun lichamen wil ik materiaal creëren waarin deze levens met soms uitzonderlijke paden diep verweven zijn met onze wereld. Gisteren, vandaag en morgen. Mailles is de daad van het toe-eigenen van onze verhalen. Mailles vertelt over onze menselijkheid, in haar vermogen om het meest gruwelijke en het meest prachtige voort te brengen. Mailles vertelt over het geweld van systemen die vernietigen en stelt een post-macht wereld voor waar overheersing niet langer de drijvende kracht is. Hier is het de relatie met anderen die kracht en impulsen geeft. Mailles gaat over veerkracht ondanks alles. In onze wereld van vandaag, waar voortdurend muren worden opgetrokken, waar wantrouwen, vrouwenhaat, racisme, homofobie en vreemdelingenhaat toenemen, beschouw ik deze voorstelling als een spiegel. Zodat we onszelf in anderen kunnen herkennen, ons bewust kunnen worden van de breuken die elk systeem van onderdrukking en overheersing met zich meebrengt. Mailles is een viering van het leven ondanks alles.”

Jouw persoonlijke geschiedenis is altijd erg aanwezig in je voorstellingen. Hoe past het in deze nieuwe creatie?

“Mijn manier van creëren en performen is rechtstreeks geïnspireerd door wat het leven mij heeft gegeven. Mijn artistiek onderzoek steunt op de diversiteit van mijn cultureel erfgoed - mijn leven in Rwanda, mijn ervaring van 14 jaar in Londen, mijn verhuis naar Parijs en vervolgens naar Marseille. Maar vooral op de behoefte om mensen te ontmoeten. Deze nieuwe creatie is een voortzetting van deze reis. Tot nu toe stond de herinnering aan de genocide op de Tutsi's centraal in mijn werk. Deze herinnering is onafscheidelijk van mijn persoon. Ik draag het in me. Het is er altijd. En in Mailles zal het er ook zijn. De genocide tegen de Tutsi's in Rwanda is niet alleen mijn persoonlijke geschiedenis. Het is de geschiedenis van de mensheid. En Mailles gaat net over onze menselijkheid, over onze verweven geschiedenissen.”

Je werkt nauw samen met Stéphanie Coudert, ontwerpster en beeldend kunstenares. Welke rol speelt haar werk in de voorstelling?

“Ik werk nu al enkele jaren samen met Stéphanie Coudert, vooral aan meer performatieve, efemere vormen. Wat zij mij telkens aanbiedt is zowel een poëtisch als een politiek gebaar. Zij is een uitzonderlijke ontwerpster en beeldend kunstenares, die mij vanaf de eerste ontmoeting veroverde met haar denkwerk en creatieve gebaar. Door haar voorstellen weet zij kledingstukken in volume te creëren, vakkundig gesneden en genaaid, die evolueren met het lichaam dat ze draagt. Zij heeft een uniek snijproces ontwikkeld om uitdrukking te geven aan haar behoefte om een nieuw lichaam te herscheppen. We delen beelden, woorden. Haar creaties vormen een ruimte die wij bewonen met lagen stof die van vrouw tot vrouw evolueren. Ze vieren onze vrouwelijkheid, onze schoonheid, onze legitimiteit, onze vrijheid. Maar haar gebaar is niet decoratief: haar kleding is bij uitstek politiek. Samen zoeken we deze ontembare schoonheid die de vrouw die erin woont viert.”

Mailles viert de moed van vrouwen met een bijzonder verhaal. In welk opzicht is uw voorstelling, die voornamelijk vrouwelijk is, een echo van de huidige situatie met betrekking tot de bevrijding van de stem van de vrouw?

“In Mailles geef ik stem aan stemmen die vaak gemarginaliseerd worden of gewoon het zwijgen worden opgelegd. Vandaag vinden zij een bijzondere weerklank omdat zij niet langer kunnen worden genegeerd. Vrouwen hebben altijd gesproken, in sommige samenlevingen meer dan in andere. Toch zijn we ons er niet van bewust of zijn we er niet over ingelicht. Maar vandaag komen de vrouwenstemmen ongegeneerd op. Mailles brengt vrouwen samen en huldigt ze, stemmen die lang niet gehoord zijn of ongehoorde stemmen.”

Je hebt oorspronkelijk een muzikale achtergrond. Hoe is dans in je leven gekomen?

“Muziek speelt een grote rol in al mijn creaties. Het is de schakel tussen het lichaam en de woorden. Het bewoont de ruimte tussen ons. Muziek is de voornaamste taal die mij verbindt met mijn voorouders en leeftijdgenoten, en daardoor begrijp ik de wereld. Dans is er altijd geweest, sinds mijn kindertijd, in de stappen van hen die mijn verste herinneringen bevolken. Dans is onafscheidelijk van het leven zoals ik het nu leef.
In Mailles zal dans de hele tijd aanwezig zijn. Mailles is beweging. Mijn medewerkers betrekken hun lichaam dagelijks bij alles wat ze maken. Ik wil niet alleen deze vrouwen samenbrengen die de moed hebben om woorden te spreken die zelden worden gehoord in de kakofonie van het dagelijkse leven, maar ook om de schoonheid van hun lichaam te vieren, die we dagelijks zien maar zelden op een podium. Ik wil een ruimte creëren waar ze zichtbaar zijn. Rondingen, kromming, grijs haar, kroeshaar, ebbenhouten huid, strakke huid, lichamen in beweging.
De originele muziek die ik samen met de muzikanten en componisten Ben Lamar Gay (uit Chicago) en Alain Mahé heb gecomponeerd, verbindt onze stemmen en talen over de zeeën heen. Een hybride muziek waarin Portugees, Kinyarwanda (de nationale taal van Rwanda), Somalisch, Engels, Frans, Spaans, Deens, Zoeloe en Kreyòl (Haïtiaans Creools) vermengd zijn. Een rijke klankruimte waarin de cornet, liederen, klokken en onstuimige ritmes weerklinken.”