Het is theater zoals te verwachten en te voorzien was

Met al enkele tentoonstellingen en performances op zijn naam waagde beeldend kunstenaar Jan Fabre (°1958) zich in 1982 aan een eerste echte theatervoorstelling. De keuze van zijn uitgangspunten was meteen zeer radicaal. De voorstelling duurde acht uur, nl. de lengte van een doorsnee werkdag. Het stond het publiek vrij de voorstelling op elk moment te verlaten (om iets te gaan drinken of een hapje te eten…) en daarna zijn plek in de zaal terug in te nemen.

De meeste handelingen in deze zeer beeldende voorstelling werden eindeloos herhaald; de schaarse tekst werd door de acht jonge performers in vier talen uitgesproken: elke zin kreeg je dus minstens vier keer te horen. Alleen al dit spel met de tijd (duur, herhaling) verplichtte de toeschouwer tot een ander gedrag dan hij normaal in het theater kon voorzien en verwachten. Verveling en uitputting eisten hun tol, niet alleen op de scène, maar ook in de zaal: dit was meteen de meest radicale keuze van Fabre, een keuze voor de ‘echtheid’ in plaats van voor de fictie, de illusie of de leugen die we normaal op een theaterscène verwachten. De vermoeidheid, agressiviteit, of  kwaadheid die het urenlang herhalen van handelingen bij de performers opriep, waren het gevolg van échte uitputting en échte frustratie.

Het wordt spannend om bij de herneming van deze voorstelling na te gaan of fenomenen als duur of herhaling waarmee we sindsdien op de theaterscène vertrouwd zijn geraakt, hun kracht hebben behouden. Even spannend zou de ontdekking kunnen zijn dat we die zelfde voorstelling vandaag met heel andere ogen bekijken, dat ze heel andere gevoelens en reacties genereert.

In 2012 is het dertig jaar geleden dat theatermaker en beeldend kunstenaar Jan Fabre een zeer opgemerkte intrede deed in de Vlaamse theatergeschiedenis met zijn acht uur durende voorstelling Het is theater zoals te verwachten en te voorzien was. Twee jaar later veroverde hij de internationale podia met De macht der theaterlijke dwaasheden. Om deze verjaardag te vieren worden beide producties hernomen met een volledig nieuwe cast.

Bekijk hier beelden uit de voorstelling uit 1982.