H, an incident

Wandelende trommels en trompetten

De ‘H’ in H, an incident verwijst naar de wereld, het leven en het werk van de Russische twintigste-eeuwse schrijver Daniil Harms (of Charms) (1905-1942). Harms is de auteur van een merkwaardig oeuvre waarvan tijdens zijn leven zo goed als niets gepubliceerd werd, tenzij de kinderboeken die hij schreef om in zijn levensonderhoud te voorzien. Pas na de Perestrojka kwam zijn werk in volle omvang aan de oppervlakte. Het bestaat voornamelijk uit zeer korte, compleet absurde verhaaltjes waarin Harms telkens weer een nulpunt tracht te bereiken. Zijn humor én zijn gewelddadigheid doen aan die van Monty Python denken, terwijl het absurde realisme dat hij beschrijft vaak heel erg lijkt op de waanzin die wij in het dagelijkse leven meemaken. Als liefhebber van de wiskunde en de Kabbala en als fan van Sherlock Holmes was Harms op zoek naar de essentie van de dingen, naar de waarheid die eventueel te ontdekken viel in een detail: een klein incident kon plots de ware aard der dingen zichtbaar maken. Het hoogst non-conformistische gedrag van Harms werd door de Stalinistische overheden als gevaarlijk en subversief beschouwd. Harms werd verschillende keren gevangen genomen en stierf de hongerdood in een psychiatrische instelling.

H, an incident is de eerste muziektheaterproductie van theatermaker en beeldend kunstenaar Kris Verdonck. In samenwerking met Valdimar Jóhannsson wekt componist Jónas Sen (o.a. Björk) Harms’ wonderlijke wereld tot leven in muziek. Een orkest van tien automatische instrumenten beweegt zich tussen de performers die mee zingen en musiceren. Deze robots zijn volwaardige personages op de scène. De lichtheid van de muziek gaat hand in hand met de dwingende toon van aanstekelijke kinderliedjes en radiohits, gezongen door een koor van zes Ijslandse vrouwen (Erna Omarsdottir e.a.). Negen performers komen en gaan in een ‘harmsiaans’ universum van abstracte decorstukken. Allen hebben ze een probleem, waarin ze met een oneindig positieve energie volharden. Als een mirakelmaker laat Harms zijn personages en hun incidenten uit het niets ontstaan. Taal kan voor hem de realiteit veranderen. “Een gedicht moet je zo schrijven”, zei Harms, “dat het vensterglas breekt wanneer je het door het raam gooit."

L’absurde, c’est la raison lucide qui constate ses limites.’ – Albert Camus