puzzled

Raadselcanons

Het muziekensemble Zefiro Torna en het dansgezelschap ZOO/Thomas Hauert slaan de handen in mekaar voor een voorstelling gebaseerd op de oude muzikale raadsels.

Zefiro Torna wijdt zich aan de geheimen van de raadselcanons uit de ars subtilior en de renaissance. De code van de raadselcanons ligt verborgen in cryptische aanwijzingen, zoals het bekende Ma fin est mon commencement van Guillaume de Machaut. Ze neemt de meest fantasierijke emblematische en symbolische vormen aan, zoals die van het labyrint, het kompas van Cordier, de sleutel en het zwaard van Vaet, het schaakbord van Senfl en Danckerts, of de dobbelstenen van Josquin.

Eenzelfde thematiek en techniek inspireerden ook J.S. Bach in zijn orgelcompositie Ein kleines Harmonisches Labyrinth en hedendaagse componisten als Jonathan Harvey, Heinz Holliger en Richard Rijnvos tot het schrijven van ricercares, het onderzoek naar de grenzen van een instrument en het construeren van musicboxen

Deze serie van enigma’s kan worden gezien als een metafoor voor de menselijke conditie. Vooral het labyrint heeft als uitdrukking van de existentiële zoektocht heel wat culturen, sinds de Oude Grieken, gefascineerd. In de loop der tijden heeft het vele vormen en betekenissen gekregen. Voor de christelijke religie, dit is de context waarin de oude muziek die Zefiro Torna bestudeert werd geschreven, stelt het labyrint de weg voor langs de verlokkingen van het leven, naar de ultieme verlossing. Wat zou die zoektocht vandaag kunnen betekenen? Hoe kunnen we een dergelijk symbool dat steunt op het perspectief van een unieke ‘uitweg’ verzoenen met de hedendaagse relativistische filosofieën?

Dit thema vindt weerklank in het werk rond beweging dat ZOO al tien jaar ontwikkelt. Thomas Hauert exploreert de mechaniek van het lichaam als een samenspel van mogelijkheden, richtingen en grenzen. Eén van de hoofdlijnen in het onderzoek van het gezelschap bestaat erin om complexe systemen uit te bouwen die een groep in beweging kunnen coördineren. De dansers veranderen van richting, komen op hun stappen terug, keer op keer, in een zoektocht die ogenschijnlijk zin noch uitkomst heeft. Hier is het traject belangrijker dan de aankomst. Het individu tekent zijn eigen traject binnen een omgeving vol beperkingen. Maar binnen de regels die zijn verplaatsingen in grote mate bepalen behoudt het toch een zekere keuzevrijheid. In het werk van Thomas Hauert wordt deze studie van de beweging tussen vrijheid en belemmering tegelijkertijd toegepast op alle lichaamsdelen, op elk ogenblik en in alle richtingen.

De voorstelling puzzled werkt als een aaneenschakeling van enigma’s: telkens we een raadsel oplossen, komen we voor een nieuw te staan. Polyfone stemmen en instrumentale caccia’s vergezellen de dansers in een tijdloze zoektocht, die misschien nooit definitief zal zijn.