Bernhard-trilogie

Sloop de heilige huisjes

In 1993 maken Jolente De Keersmaeker en Damiaan De Schrijver samen met Julien Schoenaerts Gewoon Ingewikkeld, naar Einfach Kompliziert van Thomas Bernhard. Het was onvermijdelijk, Bernhard zou één van STANs compagnons de route blijven. Nu presenteert het toneelspelersgezelschap drie Bernhard-bewerkingen als trilogie: een ware Bernhard-marathon van ongeveer zes uur. De trilogie is een getuige van de veranderde tijd en van de evolutie van het gezelschap sinds de creatie van het eerste deel in 1999. Twee pas afgestudeerde theatermakers, Sara Haeck en Jonas De Vuyst, spelen mee. Zij vertegenwoordigen een nieuwe generatie die ondertussen haar plaats opeist.

Waarom in 2017 deze Bernhard-trilogie? Omdat Bernhard de scherprechter is, de overdrijvingskunstenaar bij uitstek, de virtuoos van de omkering. Omdat hij de taal plooit en breekt, omdat hij zout legt op de slakken, omdat hij zijn vinger in de wonde legt, omdat hij heilige huisjes sloopt, god noch gebod kent. Omdat hij ook zichzelf niet spaart.

DEEL 1 | Alles is rustig

Hoofdpersonage Moritz Meister – gespeeld door Damiaan De Schrijver – is een gevierd auteur die net zijn meesterwerk voltooid heeft. Samen met zijn vrouw (Sara De Roo) leeft hij teruggetrokken in een idyllisch huis in de Duitse vooralpen. Meister wacht enkel nog op de Nobelprijs om volmaakt gelukkig te zijn. Ondertussen krijgt het paar bezoek van de gebrilde doctoraalstudente juffrouw Werdenfels (Jolente De Keersmaeker). Iedereen bewondert Meister, maar bovenal bewondert hij zichzelf. Bernhard hekelt de ijdelheid, de zelfingenomenheid en de decadentie van op de zijlijn toekijkende intellectuelen – en de steevast holle bespiegelingen die ze maken.

DEEL 2 | “”Redde wie zich redden kan” geen slechte titel”

Als opvolger van Alles is rustig kiezen de STAN-spelers aanvankelijk voor Am Ziel (1981), maar nemen daar uitendelijk slechts één zin uit over. Dat is de titel geworden van de voorstelling: ""Redde wie zich redden kan" geen slechte titel". Onder die noemer spelen ze een aantal van Bernhards Dramoletten. Nog explicieter dan in Alles is Rustig ontleedt Bernhard in deze 'mini-drama's' genadeloos het complexe, onverwerkte Duitse nazi-verleden én het sluimerende fascisme in de maatschappij.

DEEL 3 | Eind goed al goed

In Eind goed al goed nodigen een weduwe en haar dochter de talentvolle toneelschrijver uit “Redde wie zich redde kan” uit aan zee, na de première van zijn stuk.

alles is al geschilderd
alles is al geschreven
er is al alles
Wij herhalen wat er al is
op onze manier
wij trekken het feit onze jas aan
en gaan daarmee de straat op
zo presenteren wij iets nieuws
Kijk daar die merkwaardige jas zeggen ze
daar die rare broek
terwijl wij niet anders zijn dan de anderen
zoals iedereen altijd geweest is

De enige manier om in leven te blijven, dit wil zeggen geen zelfmoord te hoeven plegen, is niet meer denken, zich afwenden van wetenschap en kunst(filosofie)... Zodra we beginnen te filosoferen en een paar steken van de geaccepteerde werkelijkheid hebben losgeprutst, hebben we al snel alleen nog maar een paar losse lappen in de hand, we zien dan in wat voor absurde klucht we verzeild zijn geraakt.
– THOMAS BERNHARD

‘Damiaan, kom uit de Poppenkast!’ - een interview met Damiaan De Schrijver in de Standaard Weekblad

'Genadeloos gewetensonderzoek met een flinke portie humor' - De Morgen

'Een weemoedige schrijver met grootheidswaanzin' - de Volkskrant

'Meer dan ooit ontdekt de toeschouwer dat Bernhard een auteur is van de ogenschijnlijk rationele redenering, maar daaronder schuilt een bitse emotionaliteit. Een voorstelling als deze is beslist noodzakelijk in deze tijden, waarin de gevaren van racisme en intolerantie nog steeds vigerend zijn. Bernhard is een visionair en tg STAN draagt het visionaire onverbiddelijk uit.' - Theaterkrant